สมุนไพร

Cr. http://www.baanjomyut.com/library_3/extension1/ traditional_medicine/pharmacy/05.html

ยาสามัญประจำบ้านแผนโบราณ 28 ขนาน

ยาหอมเทพวิจิตร
ยาหอมทิพโอสถ
ยามหานิลแท่งทอง
ยาเขียวหอม
ยาประสะกะเพรา
ยาเหลืองปิดสมุทร
ยาอัมฤควาที

ยาประสะมะแว้ง
ยาจันทลีลา
ยาตรีหอม
ยาประสะจันทน์แดง
ยาหอมอินทจักร์
ยาประสะไพล
ยาหอมเนาวโกฐ
ยาวิสัมพยาใหญ่
ยาธาตุบรรจบ
ยาประสะกานพลู
ยากวาดแสงหมึก
ยามันทธาตุ
ยาไฟประลัยกัลป์
ยาไฟห้ากอง
ยาประสะเจตพังคี
ยาธรณีสัณฑะฆาต
ยาบำรุงโลหิต
ยาประสะเปราะใหญ่
ยามหาจักรใหญ่
ยาเนาวหอย
ยาถ่าย

ยาหอมเทพวิจิตร

วัตถุส่วนประกอบ ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู จันทน์แดง จันทน์ขาว กฤษณา กระลำพัก ขอนดอก ชะลูด อบเชย เปราะหอม แฝกหอม หนักสิ่งละ 2 ส่วน ผิวมะกรูด ผิวมะงั่ว ผิวมะนาว ผิวส้มตะรังกะนู ผิวส้มจีน ผิวส้มโอ ผิวส้มเขียวหวาน หนักสิ่งละ 4 ส่วน ผิวส้มซ่าหนัก 28 ส่วน ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง ดอกบัวขม ดอกบัวเผื่อน หนักสิ่งละ 4 ส่วน ชะมดเช็ด การบูร หนักสิ่งละ 1 ส่วน โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐก้านพร้าว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังสี หนักสิ่งละ 4 ส่วน เทียบดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบัษย์ เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ หนักสิ่งละ 4 ส่วน พิมเสนหนัก 4 ส่วน ดอกมะลิหนัก 184 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ผสมน้ำดอกไม้เทศ ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ แก้ลม บำรุงหัวใจ
ขนาดรับประทาน ครั้งละ 5 – 7 เม็ด
ขนาดบรรจุ 30 เม็ด

ยาบำรุงโลหิต

วัตถุส่วนประกอบ โกฐจุฬาลัมพา เนื้อลูกสมอไทย เนื้อลูกสมอดีงู เนื้อลูกสมอพิเภก เปลือกชะลูด เปลือกอบเชยเทศ จันทน์แดง แก่นแสมสาร แก่นแสมทะเล กฤษณา หนักสิ่งละ 1 ส่วน ครั่ง หนัก 8 ส่วน ฝาง ดอกคำไทย หนักสิ่งละ 10 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ บำรุงโลหิต
ขนาดรับประทาน รับประทานวันละ 2 ครั้ง เช้า – เย็น ก่อนอาหาร
ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ ละลายน้ำสุก
ขนาดบรรจุ 30 กรัม

ยาประสะเปราะใหญ่

วัตถุส่วนประกอบ โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู จันทน์เทศ จันทน์แดง ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกพิกุล เกสรบัวหลวง หนักสิ่งละ 1 ส่วน เปราะหอม หนัก 20 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ ถอนพิษไข้ตานทราง สำหรับเด็ก ละลายน้ำดอกไม้เทศหรือน้ำสุก
รับประทาน หรือผสมน้ำสุราสุมกระหม่อม
ขนาดรับประทาน รับประทาน วันละ 3 ครั้ง
ครั้งละ 1/2 – 1 ช้อนชา
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาธรณีสัณฑะฆาต

วัตถุส่วนประกอบ ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู เทียนดำ เทียนขาว หัวดองดึง หัวบุก หัวกลอย หัวกระดาดขาว หัวกระดาดแดง ลูกเร่ว ขิง ชะเอมเทศ รากเจตมูลเพลิง โกฐกระดูก โกฐเขมา โกฐน้ำเต้า หนักสิ่งละ 1 ส่วน ผักแพวแดง เนื้อลูกมะขามป้อม หนักสิ่งละ 2 ส่วน เนื้อลูกสมอไทย มหาหิงคุ์ การบูร หนักสิ่งละ 5 ส่วน รงทอง (ประสะแล้ว) หนัก 4 ส่วน ยาดำ หนัก 20 ส่วน พริกไทยล่อน หนัก 96 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้กระษัยเส้น เถาดาน ท้องผูก
ขนาดรับประทาน รับประทานวันละ 1 ครั้ง ก่อนอาหารเช้าหรือก่อนนอน ครั้งละ 1/2 – 1
ช้อนกาแฟ ละลายน้ำสุก หรือน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอน
คนเป็นไข้ หรือสตรีมีครรภ์ ห้ามรับประทาน
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาไฟประลัยกัลป์

วัตถุส่วนประกอบ พริกไทยล่อน ขิง ดีปลี กระเทียม หนักสิ่งละ 4 ส่วน ขมิ้นอ้อย กะทือ ข่า ไพล เปลือกมะรุม หนักสิ่งละ 5 ส่วน รากเจตมูลเพลิงแดง สารส้มแก่นขนสนทะเล การบูร ผิวมะกรูด หนักสิ่งละ 5 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ ขับน้ำคาวปลา ในเรือนไฟ ช่วยให้มดลูกเข้าอู่
ขนาดรับประทาน รับประทาน วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร
ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ ละลายน้ำสุก หรือน้ำสุรา
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาเหลืองปิดสมุทร

วัตถุส่วนประกอบ แห้วหมู ขมิ้นอ้อย เปลือกเพกา รากกล้วยตีบ กระเทียมคั่ว ดีปลี ชันอ้อย ชันย้อย ครั่ง สีเสียดเทศ ใบเทียน ใบทับทิม หนักสิ่งละ 1 ส่วน ขมิ้นชัน หนัก 6 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.1 กรัม
สรรพคุณ แก้ท้องเสีย ใช้น้ำเปลือกลูกทับทิม หรือเปลือกแคต้มกับน้ำปูนใส
เป็นกระสาย ถ้าหาน้ำกระสายไม่ได้ให้ใช้น้ำสุกแทน
ขนาดรับประทาน รับประทานวันละ 3 เวลา ก่อนอาหาร
เด็กอายุ 3 – 5 เดือน ครั้งละ 2 เม็ด
เด็กอายุ 4 – 6 เดือน ครั้งละ 3 – 4 เม็ด
เด็กโต ครั้งละ 5 – 7 เม็ด
ขนาดบรรจุ 30 เม็ด

ยามหาจักรใหญ่

วัตถุส่วนประกอบ โกฐสอ โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐก้านพร้าว โกฐกระดูก เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนเยาวพาณี สมอไทย (เอาแต่เนื้อ) สมอพิเภก (เอาแต่เนื้อ) มะขามป้อม (เอาแต่เนื้อ) ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู ชะเอมเทศ เมล็ดโหระพา ลูกผักชีลา สารส้ม ดินประสิว ขมิ้นอ้อย หัวกระเทียม หนักสิ่งละ 1 ส่วน ยาดำสะตุ หนัก 4 ส่วน ใบกระพังโหม หนัก 30 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.5 กรัม
สรรพคุณ แก้ลมทราง แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
ขนาดรับประทาน เด็กอายุต่ำกว่า 5 ขวบ รับประทานครั้งละ 1–3 เม็ด เพิ่มและ
ลดได้ตามส่วน
ขนาดบรรจุ 10 เม็ด

ยาอัมฤควาที

วัตถุส่วนประกอบ รากไคร้เครือ โกฐพุงปลา เทียนขาว ลูกผักชีลา เนื้อมะขามป้อม เนื้อลูกสมอ พิเภก หนักสิ่งละ 7 ส่วน น้ำประสานทองสะตุ หนัก 1 ส่วน ชะเอมเทศ 6 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้ไอ ขับเสมหะ ละลายน้ำมะนาวแทรกเกลือ ใช้จิบหรือกวาดคอ
ขนาดที่ใช้ ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ
เด็ก ลดลงตามส่วน
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาประสะเจตพังคี

วัตถุส่วนประกอบ ดอกจันทน์ ลูกจันทน์ ลูกกระวาน ใบกระวาน กานพลู กรุงเขมา รากไคร้เครือ การบูร ลูกสมอทะเล พญารากขาว เปลือกหว้า เกลือสินเธาว์ หนักสิ่งละ 1 ส่วน พริกไทยอ่อน บอระเพ็ด หนักสิ่งละ 2 ส่วน ข่า หนัก 15 ส่วน ระย่อม หนัก 2 ส่วน เจตพังคี หนัก 34 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้กระษัยจุกเสียด
ขนาดรับประทาน รับประทานทุกเช้าและเย็น ก่อนอาหาร
ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ ละลายน้ำสุก
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาประสะมะแว้ง

วัตถุส่วนประกอบ สารส้ม หนัก 1 ส่วน ขมิ้นอ้อย หนัก 3 ส่วน ใบสวาด ใบตานหม่อน ใบกะเพรา หนักสิ่งละ 4 ส่วน ลูกมะแว้งต้น ลูกมะแว้งเครือ หนักสิ่งละ 8 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ผสมน้ำสุกแทรกพิมเสนพอควร ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ แก้ไอ แก้เสมหะ ละลายน้ำมะนาวแทรกเกลือรับประทานหรือใช้อม
ขนาดรับประทาน ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 – 2 เม็ด
เด็ก ครั้งละ 5 – 7 เม็ด
ขนาดบรรจุ 30 เม็ด

ยาจันทลีลา

วัตถุส่วนประกอบ โกฐสอ โกฐเขมา โกฐจุฬาลัมพา จันทน์เทศ จันทน์แดง ลูกกระดอม บอระเพ็ด รากปลาไหลเผือก หนักสิ่งละ 4 ส่วน พิมเสน หนัก 1 ส่วน

วิธีทำ ชนิดผง บดเป็นผง
ชนิดเม็ด บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.5 กรัม
สรรพคุณ แก้ไข้ ตัวร้อน
ขนาดรับประทาน รับประทาน ทุก 4 ชั่วโมง
ชนิดผง เด็ก ครั้งละ 1/2 – 1 ช้อนกาแฟ
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 – 2 ช้อนกาแฟ
ชนิดเม็ด เด็ก ครั้งละ 1 – 2 เม็ด
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 3 – 4 เม็ด
ขนาดบรรจุ ชนิดผง 15 กรัม
ชนิดเม็ด 30 กรัม

ยาตรีหอม

วัตถุส่วนประกอบ เนื้อลูกสมอเทศ เนื้อลูกสมอพิเภก เนื้อลูกมะขามป้อม ลูกผักชีลา หนักสิ่งละ 4 ส่วน รากไคร้เครือ โกฐสอ ชะเอมเทศ น้ำประสานทองสะตุ ลูกซัดคั่ว หนักสิ่งละ 1 ส่วน เนื้อลูกสมอไทย โกฐน้ำเต้าใหญ่นึ่งสุก หนักสิ่งละ 22 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ แก้เด็กท้องผูก ระบายพิษไข้
ขนาดรับประทาน รับประทานก่อนอาหารเช้า
เด็กอายุ 1 – 2 เดือน ครั้งละ 2 – 3 เม็ด
เด็กอายุ 3 – 5 เดือน ครั้งละ 4 – 5 เม็ด
เด็กอายุ 6 – 12 เดือน ครั้งละ 6 – 8 เม็ด
ขนาดบรรจุ 30 เม็ด

ยากวาดแสงหมึก

วัตถุส่วนประกอบ หมึกหอม จันทน์ชะมด ลูกกระวาน จันทน์เทศ ใบพิมเสน ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ กานพลู ใบสันพร้าหอม หัวหอม ใบกระเพรา ดีงูเหลือม หนักสิ่งละ 4 ส่วน ชะมด พิมเสน หนักสิ่งละ 1 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ แก้ตัวร้อน ละลายน้ำดอกไม้เทศ
แก้ท้องขึ้น ปวดท้อง ละลายน้ำใบกระเพราต้ม
แก้ไอ ขับเสมหะ ละลายน้ำลูกมะแว้งเครือ หรือลูกมะแว้งต้นกวาดคอ
แก้ปากเป็นแผล แก้ละออง ละลายน้ำลูกเบญกานีฝนทาปาก
ขนาดรับประทาน ใช้กวาดคอวันละ 1 ครั้ง หลังจากนั้นรับประทานทุก 1 ชั่วโมง
เด็กอายุ 1 – 6 เดือน ครั้งละ 2 เม็ด
เด็กอายุ 7 – 12 เดือน ครั้งละ 3 เม็ด
ขนาดบรรจุ 12 เม็ด

ยาไฟห้ากอง

วัตถุส่วนประกอบ รากเจตมูลเพลิง ขิง พริกไทยล่อน สารส้ม ฝักส้มป่อย หนักสิ่งละ 1 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ ขับน้ำคาวปลา ในเรือนไฟ ช่วยให้มดลูกเข้าอู่
ขนาดรับประทาน รับประทานวันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร
ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ ละลายน้ำสุก หรือน้ำสุรา
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาประสะกานพลู

วัตถุส่วนประกอบ เทียนดำ เทียนขาว โกฐสอ โกฐกระดูก กำมะถันเหลือง การบูร รากไคร้เครือ เปลือกเพกา เปลือกขี้อาย ใบกระวาน ลูกกระวาน ลูกผักชีลา แฝกหอม ว่านน้ำ หัวกระชาย เปราะหอม รากแจง กรุงเขมา หนักสิ่งละ 4 ส่วน รากข้าวสาร เนื้อไม้ ลูกจันทน์ ขมิ้นชัน หนักสิ่งละ 8 ส่วน ขิงแห้ง ดีปลี หนักสิ่งละ 3 ส่วน น้ำประสานทองสะตุ ไพล เจตมูลเพลิงแดง สะค้าน ช้าพลู หนักสิ่งละ 2 ส่วน เปลือกซิก หนัก 10 ส่วน พริกไทยหนัก 1 ส่วน กานพลู หนัก 131 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้ปวดท้อง เนื่องจากธาตุไม่ปกติ ใช้ไพลเผาไฟฝนกับน้ำปูนใส
ถ้าหาน้ำกระสาย ไม่ได้ ให้ใช้น้ำสุกแทน
ขนาดรับประทาน รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาวิสัมพยาใหญ่

วัตถุส่วนประกอบ ลูกผักชีลา ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ หนักสิ่งละ 8 ส่วน กระวาน กานพลู โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา อบเชย สมุลแว้ง สมอเทศ สมอไทย รากไคร้เครือ ว่านน้ำ บอระเพ็ด ขิงแห้ง พญารากขาว หนักสิ่งละ 2 ส่วน ดีปลี หนัก 56 ส่วน น้ำระสานทองสะตุ หนัก 1 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้ท้องขึ้น อืดเฟ้อ จุกเสียด
ขนาดรับประทาน รับประทานทุก 4 ชั่วโมง
ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ ใช้น้ำสุกเป็นกระสาย
หรือผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอน
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาถ่าย

วัตถุส่วนประกอบ ใบมะกา ใบมะขาม ใบส้มป่อย หญ้าไทร ใบไผ่ป่า ฝักคูณ รากขี้กาแดง รากขี้กาขาว รากตองแตก เถาวัลย์เปรียง หัวหอม ฝักส้มป่อย สมอไทย สมอดีงู หนักสิ่งละ 1 ส่วน ขี้เหล็กทั้ง 5 หนัก 1 ส่วน ยาดำ หนัก 4 ส่วน ดีเกลือฝรั่ง หนัก 20 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.5 กรัม
สรรพคุณ แก้ท้องผูก
ขนาดรับประทาน รับประทาน วันละ 1 ครั้ง ก่อนนอน
ครั้งละ 2 – 5 เม็ด ตามธาตุหนักธาตุเบา
ขนาดบรรจุ 10 เม็ด

ยาเนาวหอย

วัตถุส่วนประกอบ กระดูกเสือเผา กระดูกโคเผา กระดูกแพะเผา กระดูกงูเหลือมเผาหนัก สิ่งละ 1 ส่วน เปลือกหอยขมเผา เปลือกหอยแครงเผา เปลือกหอยตาวัวเผา เปลือกหอยพิมพการังเผา เปลือกหอยนางรมเผา เปลือกหอยกาบเผา เปลือกหอยจุ๊บแจงเผา เปลือกหอยมุกเผา เปลือกหอยสังข์เผา หนักสิ่งละ 2 ส่วน รากทนดี (ตองแตก) หนัก 3 ส่วน รากเจตมูลเพลิงแดง หัสคุณเทศ หนักสิ่งละ 4 ส่วน พริกไทยล่อนหนัก 32 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้กระษัยจุกเสียด
ขนาดรับประทาน รับประทานวันละ 2 ครั้ง ก่อนอาหาร เช้า - เย็น
ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ ผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอน
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาประสะจันทน์แดง

วัตถุส่วนประกอบ รากเหมือนคน รากมะปรางหวาน รากมะนาว เปราะหอม โกฐหัวบัว จันทน์เทศ ฝางเสน หนักสิ่งละ 4 ส่วน เกสรบัวหลวง ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกมะลิ หนักสิ่งละ 1 ส่วน จันทน์แดง 32 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน กระหายน้ำ ละลายน้ำสุก หรือน้ำดอกมะลิ
ขนาดรับประทาน รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ
เด็ก ครั้งละ 1 – 2 ช้อนกาแฟ
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยาหอมอินทจักร์

วัตถุส่วนประกอบ สะค้าน รากช้าพลู ขิง ดีปลี รากเจตมูลเพลิง ลูกผักชีลา โกฐสอ โกฐเขมา โกฐก้านพร้าว โกฐพุงปลา โกฐจุฬาลัมพา โกฐเชียง โกฐกักกรา โกฐน้ำเต้า โกฐกระดูก เทียนดำ เทียนขาว เทียนแดง เทียนข้าวเปลือก เทียนเยาวพาณี จันทน์แดง จันทน์เทศ เถามวกแดง เถามวกขาว รากหญ้านาง เปลือกชะลูด อบเชย เปลือกสมุลแว้ง กฤษณา กระลำพัก บอระเพ็ด ลูกกระดอม กำยาน ขอนดอก ชะมดเช็ด ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู รากไคร้เครือ ลำพันแดง ดอกสารภี ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกจำปา ดกกระดังงา ดอกมะลิ ดอกคำไทย ฝางเสน ดีงูเห่า ดีหมูป่า ดีวัว พิมเสน สิ่งละ 1 ส่วน

วิธีทำ ชนิดผง บดเป็นผง
ชนิดเม็ด บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ แก้ลมบาดทะจิต ใช้น้ำดอกมะลิ
แก้คลื่นเหียนอาเจียน ใช้น้ำลูกผักชี เทียนดำต้ม ถ้าไม่มีใช้น้ำสุก
แก้ลมจุกเสียด ใช้น้ำขิงต้ม
ขนาดรับประทาน รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
ชนิดผง ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ
ชนิดเม็ด ครั้งละ 5 – 10 เม็ด
ขนาดบรรจุ ชนิดผง 15 กรัม
ชนิดเม็ด 30 เม็ด

ยาประสะไพล

วัตถุส่วนประกอบ ผิวมะกรูด ว่านน้ำ กระเทียม หัวหอม พริกไทย ดีปลี ขิง ขมิ้นอ้อย เทียนดำ เกลือสินเธาว์ หนักสิ่งละ 8 ส่วน การบูร หนัก 1 ส่วน ไพล หนัก 81 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้จุกเสียด แก้ระดูไม่ปกติ ขับน้ำคาวปลา
ขนาดรับประทาน รับประทาน วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร
ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ ละลายน้ำสุก หรือน้ำสุรา
ขนาดบรรจุ 30 กรัม

ยาหอมเนาวโกฐ

วัตถุส่วนประกอบ ขิงแห้ง ดีปลี เจตมูลเพลิง สะค้าน ช้าพลู หนักสิ่งละ 3 ส่วน แห้วหมู โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐก้านพร้าว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังสี เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย์ เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ สักขี ลูกราชดัด ลูกสารพัดพิษ ลูกกระวาน กานพลู ดอกจันทน์ ลูกจันทน์ จันทน์เทศ จันทน์แดง อบเชยญวน เปลือกสมุลแว้ง หญ้าตีนนก แฝกหอม เปลือกชะลูด เปราะหอม รากไคร้เครือ เนื้อไม้ ขอนดอก กระลำพัก เนื้อลูกมะขามป้อม เนื้อลูกสมอพิเภก ชะเอมเทศ ลูกผักชีลา ลูกกระดอม บอระเพ็ด เกสรบัวหลวง เกสรบุนนาค ดอกพิกุล ดอกสารภี ดอกมะลิ แก่นสน หนักสิ่งละ 4 ส่วน น้ำประสานทองสะตุ หนัก 2 ส่วน ชะมดเช็ด พิมเสน หนักสิ่งละ 1 ส่วน

วิธีทำ ชนิดผง บดเป็นผง
ชนิดเม็ด บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ แก้ลมคลื่นเหียน อาเจียน ใช้น้ำลูกผักชี เทียนดำต้ม
แก้ลมปลายไข้ ใช้ก้านสะเดา ลูกกระดอม และบอระเพ็ด ต้มเอาน้ำ
ถ้าหาน้ำกระสายไม่ได้ใช้น้ำสุกแทน
ขนาดรับประทาน รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
ชนิดผง ครั้งละ 1/2 – 1 ช้อนกาแฟ
ชนิดเม็ด ครั้งละ 5 – 10 เม็ด
ขนาดบรรจุ ชนิดผง 15 กรัม
ชนิดเม็ด 30 เม็ด

ยาประสะกะเพรา

วัตถุส่วนประกอบ พริกไทย ขิง ดีปลี กระเทียม น้ำประสานทองสะตุ หนักสิ่งละ 2 กรัม ชะเอมเทศ หมาหิงคุ์ หนักสิ่งละ 8 ส่วน เกลือสินเธาว์ หนัก 1 ส่วน ผิวมะกรูด หนัก 20 ส่วน ใบกะเพรา หนัก 47 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.1 กรัม
สรรพคุณ แก้ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ ละลายน้ำสุก หรือน้ำใบกะเพราต้ม แก้ท้องแน่น
จุกเสียด ใช้ไพลเผาไฟพอสุก ฝนแทรก
ขนาดรับประทาน รับประทาน เช้า – เย็น
เด็กอายุ 1 – 3 เดือน ครั้งละ 1 – 2 เม็ด
เด็กอายุ 4 – 6 เดือน ครั้งละ 2 – 3 เม็ด
เด็กอายุ 7 – 12 เดือน ครั้งละ 4 – 5 เม็ด
ขนาดบรรจุ 30 เม็ด

ยาเขียวหอม

วัตถุส่วนประกอบ ใบพิมเสน ใบผักกระโฉม ใบหมากผู้ ใบหมากเมีย ใบสันพร้าหอม รากแฝกหอม เปราะหอม จันทน์เทศ จันทน์แดง ว่านกีบแรด ว่านร่อนทอง เนระพูสี พิษนาศน์ มหาสดำ รากไคร้เครือ ดอกพิกุล เกสรบุนนาค เกสรสารภี เกสรบัวหลวง หนักสิ่งละ 1 ส่วนระย่อม หนัก 1/4 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้ตัวร้อน ร้อนใน กระหายน้ำ ละลายน้ำสุก หรือน้ำดอกมะลิ
แก้พิษหัด พิษสุกใส ละลายน้ำรากผักชีต้ม ทั้งรับประทานและชโลม
ขนาดรับประทาน รับประทาน วันละ 4 – 5 ครั้ง
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ
เด็ก ครั้งละ 1 – 2 ช้อนกาแฟ
ขนาดบรรจุ 30 กรัม

ยามหานิลแท่งทอง

วัตถุส่วนประกอบ เนื้อเม็ดสะบ้ามอญสุม กระดูกกาสุม กระดูกงูเหลือมสุม หวายตะค้าสุม เม็ดมะละกอสุม ลูกมะคำควายดีสุม ถ่านไม้สัก จันทน์แดง จันทน์เทศ ใบพิมเสน ใบหญ้านาง หมึกหอม หนักสิ่งละ 1 ส่วน เบี้ยจั่นคั่วให้เหลือง 3 เบี้ย

วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด ปิดทองคำเปลว หนักเม็ดละ 0.5 กรัม
สรรพคุณ แก้ไข้ แก้กระหายน้ำ แก้หัด อีสุก อีใส
ขนาดรับประทาน รับประทานวันละ 2 ครั้ง
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 3 – 4 เม็ด
เด็ก ครั้งละ 1 – 2 เม็ด
ขนาดบรรจุ 30 เม็ด

ยาหอมทิพโอสถ

วัตถุส่วนประกอบ ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารถี ดอกมะลิ เกสรบัวหลวง ดอกกระดังงา

ดอกจำปา ดอกบัวจงกลณี หัวแห้วไทย กระจับ ฝาง จันทน์แดง จันทน์ขาว จันทน์เทศกฤษณา ชะลูด อบเชย สมุลแว้ง สนเทศ ว่านน้ำ กระชาย เปราะหอม ดอกคำไทย ชะเอมเทศ สุรามฤต ข่าต้น ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ หนักสิ่งละ4 ส่วนโกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพาโกฐกระดูก โกฐก้านพร้าว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังสี หนักสิ่งละ 2 ส่วน เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนน้ำตาตั๊กแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย์ เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ การบูร หนักสิ่งละ 1 ส่วน ชะมดเช็ด พิมเสน หนักสิ่งละ 2 ส่วน

วิธีทำ ชนิดผง บดเป็นผง
ชนิดเม็ด บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ แก้ลมวิงเวียน ละลายน้ำดอกไม้หรือน้ำสุก
ขนาดรับประทาน ชนิดผง ครั้งละ 1/2 – 1 ช้อนกาแฟ
ชนิดเม็ด ครั้งละ 5 – 7 เม็ด
ขนาดบรรจุ ชนิดผง 15 กรัม
ชนิดเม็ด 30 เม็ด

ยาธาตุบรรจบ

วัตถุส่วนประกอบ ขิง โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐเชียง โกฐสอ เทียนดำ เทียนขาว เทียนสัตตบุษย์ เทียนเยาวพาณี เทียนแดง ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ กานพลู การบูร เปลือกสมุลแว้ง ลูกกระวาน ลูกผักชีลา ใบพิมเสน รากไคร้เครือ ดีปลี เปราะหอม หนักสิ่งละ 4 ส่วน โกฐก้านพร้าว หนัก 8 ส่วน เนื้อลูกสมอไทย หนัก 16 ส่วน น้ำประสานทองสะตุ หนัก 1 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้ธาตุไม่ปกติ ท้องเสีย ใช้เปลือกแคหรือเปลือกสะเดา หรือ
เปลือกลูก ทับทิม ต้มกับน้ำปูนใส แก้ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ ใช้กระเทียม
3 กลีบ ทุบชงน้ำร้อน หรือ ใช้ใบกระเพรา ต้มเป็นกระสาย ถ้าหาก
น้ำกระสายไม่ได้ ให้ใช้น้ำสุกแทน
ขนาดรับประทาน รับประทาน วันละ 3 เวลา ก่อนอาหาร
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ
เด็ก ครั้งละ 1 – 2 ช้อนกาแฟ
ขนาดบรรจุ 15 กรัม

ยามันทธาตุ

วัตถุส่วนประกอบ โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน รากไคร้เครือ ลูกผักชีล้อม ลูกผักชีลา การบูร กระเทียม เปลือกสมุลแว้ง เปลือกโมกมัน จันทน์แดง จันทน์เทศ กานพลู ดีปลี รากช้าพลู เถาสะค้าน รากเจตมูลเพลิง พริกไทยล่อน ลูกจันทน์ หนักสิ่งละ 1 ส่วน ขิง ลูกเบญกานี หนักสิ่งละ 3 ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง
สรรพคุณ แก้ธาตุไม่ปกติ แก้ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ
ขนาดรับประทาน รับประทานวันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนกาแฟ ละลายน้ำสุก
เด็ก ครั้งละ 1/2 ช้อนกาแฟ ละลายน้ำสุก
ขนาดบรรจุ ชนิดผง 15 กรัม